ഡൊണാൾഡ് ട്രംപ് നൽകുന്ന സന്ദർശന ക്ഷണം പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്ര മോദി നയതന്ത്രപരമായ രീതിയിൽ നിരസിച്ചതോടെ, ആഗോള രാഷ്ട്രീയ വൃത്തങ്ങളിലാകെ പുതിയ ചർച്ചകൾക്ക് വഴി തെളിഞ്ഞിരിക്കുകയാണ്. 2024-ലെ യു.എസ് തെരഞ്ഞെടുപ്പിനായി ട്രംപ് തന്റെ പ്രചാരണവുമായി മുന്നോട്ടുപോകുന്ന ഈ ഘട്ടത്തിൽ, ലോക നേതാക്കളുമായി അടുത്ത ബന്ധം പുലർത്താൻ ശ്രമിക്കുന്നതിന്റെ ഭാഗമായിരുന്നു മോദിയ്ക്കുള്ള ക്ഷണം. എന്നാൽ ഇന്ത്യയിലെ പ്രധാനമന്ത്രി അതിന് പ്രതികരിക്കാതെ തന്നെ ക്രൊയേഷ്യയിലേക്കുള്ള ഔദ്യോഗിക യാത്ര തുടരുകയായിരുന്നു. മോദിയുടെ ഇത്തരം നീക്കങ്ങൾ വിശകലനം ചെയ്യുമ്പോൾ, ഇന്ത്യയുടെ വിദേശ നയത്തിൽ വ്യക്തമായ താത്പര്യ അടിസ്ഥാനമാണ് അനുസരിക്കുന്നതെന്നതാണ് കാണാൻ കഴിയുന്നത്.
മോദിയുടെ യു.എസ് സന്ദർശന നിരസനം ഒരു പൊതുവായ രാഷ്ട്രീയ അകലം മാത്രമല്ല, മറിച്ച് ഇന്ത്യയുടെ നയതന്ത്രത്തിൽ നിലനിൽക്കുന്ന സ്വതന്ത്രതയുടെ പ്രകടനമാണ് എന്ന വിലയിരുത്തലാണ് വിദഗ്ധർക്കിടയിൽ ഉയരുന്നത്. യുഎസിനെയും ട്രംപിനെയും നേരിട്ട് നിരസിക്കാത്ത നയതന്ത്ര ഭാഷയിൽ നടത്തിയ നടപടി, ഇന്ത്യൻ വിദേശനയത്തിൽ നിലനിൽക്കുന്ന തുലിതൂക്കവും ആത്മവിശ്വാസവുമാണ് കാണിച്ചത്. ട്രംപിന്റെ ക്ഷണത്തിന് മോദി പ്രത്യക്ഷമായി പ്രതികരിക്കാതിരിക്കുക മാത്രമല്ല, തങ്ങളുടെ ആസൂത്രിത യാത്രാക്രമം കൃത്യമായി തുടരുകയും ചെയ്യുകയായിരുന്നു. ഇതിന് പിന്നിൽ, ഇന്ത്യയുടെ തീരുമാനമെടുക്കൽ സ്വാതന്ത്ര്യവും, വ്യക്തികൾക്കോ തിരഞ്ഞെടുപ്പുകള്ക്കോ അനുസരിച്ചല്ല, രാജ്യതാത്പര്യങ്ങൾ അനുസരിച്ചാണ് സൂക്ഷ്മ നീക്കങ്ങൾ നടന്നുവരുന്നത് എന്നതാണ് മുന്നോട്ട് വരുന്ന സന്ദേശം.
ക്രൊയേഷ്യ സന്ദർശനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഔദ്യോഗിക പ്രഖ്യാപനങ്ങളിൽ, വ്യവസായ, പ്രതിരോധ, കാർഷിക, സാങ്കേതിക മേഖലകളിൽ ഇന്ത്യ–ക്രൊയേഷ്യ പങ്കാളിത്തം ശക്തമാക്കുക എന്നതാണ് പ്രധാന ലക്ഷ്യമായി മുന്നോട്ടുവച്ചത്. കൂടാതെ, യൂറോപ്യൻ യൂണിയനുമായി കൂടുതൽ കടന്നുളള ബന്ധങ്ങൾ ഉറപ്പാക്കാനുള്ള ഭാഗമായും ഈ സന്ദർശനം ഉപയോഗപ്പെടുത്തപ്പെടുന്നു. ഇന്ത്യയുടെ നയതന്ത്ര പ്രവർത്തനങ്ങൾ വ്യക്തിപരമായ ആശയമല്ല, മറിച്ച് സ്ഥിരതയും ദൗത്യം നിറഞ്ഞ തന്ത്രശാസ്ത്രപരമായ സമീപനവുമാണ് എന്നതിന്റെ തെളിവാണ് ഈ നീക്കം. ട്രംപിന് അടുപ്പം കാണിക്കേണ്ടതില്ലെന്നും, ആഗോളതലത്തിൽ ഇന്ത്യയുടെ നിലപാട് സ്വതന്ത്രവും നിർണ്ണായകവുമായതാണെന്നും പ്രധാനമന്ത്രി മോദിയുടെ നീക്കം ഉയർത്തിക്കാട്ടുന്നു.
ക്രൊയേഷ്യ സന്ദർശനം നിർണായകമായി കാണപ്പെടുന്നത്, ഇന്ത്യയുടെ യൂറോപ്യൻ ബന്ധങ്ങൾ സജീവമാക്കാനുള്ള കാതിരിയായി. ഇരുരാജ്യങ്ങൾക്കിടയിൽ നടക്കുന്ന വ്യവസായ, സംയുക്ത ഗവേഷണ, സാങ്കേതിക രംഗങ്ങളിലെ സഹകരണത്തെ ശക്തിപ്പെടുത്താനായി ധാരണാപത്രങ്ങൾ ഒപ്പുവെക്കപ്പെട്ടു. ഇന്ത്യയുടെ അന്താരാഷ്ട്ര നയത്തിൽ, വ്യക്തികളിൽ ആശ്രയപ്പെടുന്ന ബന്ധങ്ങൾക്ക് പകരം തന്ത്രശാസ്ത്രപരമായ താൽപര്യങ്ങളിലാണ് മുൻഗണന എന്നാണ് വിദഗ്ധർ വിലയിരുത്തുന്നത്. ട്രംപിന്റെ ക്ഷണം നിരസിച്ചുകൊണ്ട് മോദി പുനഃസ്ഥാപിച്ച സന്ദേശം വ്യക്തമാക്കുന്നു — ഇന്ത്യക്ക് വേണ്ടി നയതന്ത്രം വഹിക്കുന്നതിലെ കാര്യക്ഷമതയും കൃത്യതയും.
